Havuz Suyu Şok İlaçlama
15-06-2019
12:53
Havuz suyu şoklaması nasıl yapılmalıdır ?
Havuz suyu İlaçlama
Havuz suyu berrak ve renginin kristal olması temiz olduğunu göstermez .Bu nedenle içindeki tüm mevcut mikro organizmaları yok etmek için su dezenfekte edilir.
Havuz suyuna klor ilave edildiğinde bir bölümü sudaki kirleri yok etmede kullanılır. Faydalı klor olarak suda kalan miktar,rüzgar veya yüzücüler tarafından taşınan yeni kirlere karşı etkili olmaya hazırdır.Faydalı dezenfektan serbest klor olarak adlandırılır.Serbest klorun havuz suyunda izin verilen en yüksek konsantrasyonu 3 ppm dir.Serbest klorun yüzücüler vasıtasıyla suya gelen amonyak ile reaksiyonu sonucu meydana gelen ve dezenfektan etkisi olmayan kloraminlere de bağlı klor denir.Sudaki serbest klor ve bağlı klor konsantrasyonları toplamına da toplam klor denir.
Havuz Şoklama Nasıl Yapılır?
Havuz şoklama şu durumlarda yapılır; havuza ilk kez su doldurulduğunda, fazlasıyla yeni miktarda su eklediğinde ya da havuz suyu kahverengi, bulanık, yosunlu ve siyah-kahve renk aldığında. Bağlı klor yani kloramin miktarı belli bir aralığın altına düşmüşse de şoklama yapılmalı ve bir süre kullanılmamalıdır.
Havuz şoklama yapılırken 3 tip kimyasal göze çarpmaktadır. Bunlardan ilki kalsiyum hipoklorid şoktur. Diğer ikisi ise diklor şok ve sodyum hipoklorit %13 sıvı klordur. En yaygın kullanılan sıvı klor sodyum hipoklorit %13 oluşturmaktadır. Havuz şok lamalarında klor miktarı, eğer havuz genel umuma açık bir havuz ise, günlük ihtiyacının 4 katı olarak hesaplanır. Bu durum havuz sistemine göre değişebilir. Havuzun pH’ı önemli olduğu için pH 'ın 7.0 ile 7.4 aralığında ayarlanmalıdır.
Havuz şoklama oranı neye göre hesaplanır örnek 100 ton havuza ne kadar klor atılır?
100 tonluk bir havuzda, Serbest Klor: 0.6 ppm ( DPD 1 ile) , Toplam klor : 1.0 ppm (DPD 3 ile) ve pH : 7.4 olarak ölçüldüğüne göre , bu havuz yapılacak klor şoklaması daki klor miktarını tespit edelim.
Bağlı klor = Toplam Klor – Serbest Klor = 1.0 – 0.6 = 0.4 ppm bağlı klor vardır.
Şok Klor = 10 * Bağlı Klor = 10 * 0.4 ppm = 4 mg/lt (ppm) olmalıdır.
Bu durumda havuza klor şoklaması için verilmesi gereken klor miktarı ;
Sıvı Klor (NaOCL) yüzde 10 'luk olduğu kabul edilirse, 100 tonluk havuza 4 lt verilmesi gerekir.
Kalsiyum hipoklorit Ca(OCL)2 yüzde 65-75 'lik , 100 tonluk havuza 600 gr verilmesi gerekir.
Klorun sudaki dezenfeksiyon etkisi dört unsura bağlıdır :
1. Suda bulunan Aktif Klor miktarı (mg/lt cinsinden);
2. Suyun pH derecesi,
3. Serbest klorun sudaki mikroplar ile temas süresi
4. Suyun sıcaklığı
Bu dört unsur özetle; Suda yeterli serbest klor ( 1-3ppm) ,yeterli süre içinde ( en az 30 dk) uygun pH aralığında ( 7,2-7,6 aralığı) ve 26-280 C ısıda uygun dezenfekteyi gerçekleştirir demektir. Suyun pH değeri yükseldikçe klorun dezenfektan etkisi azalır, su ısısı yükseldikçe klor aktivitesi artar ve çabuk kaybolur.
Havuz suyu şoklaması nasıl hesaplanır ?
100m3 havuz için hesaplanmıştır.
1ppm= milyonda bir demektir. 1 ppm klor için 1.000.000 litreye 1 kg.klor ;100m3 (100.000 lt) için 0,100 kg ( 100 gr) klor demektir
Bu hesap %100 klor içindir.Kullandığımız klorlar %56, %60, %70, %90’lık klorlar ise, klor konsantrasyonuna göre çarpan değişir.
%56 klor için 100/56=1,785
%60 klor için 100/60=1,66
%70 klor için 100/70=1,428
%90 klor için 100/90=1,11ile çarpılır.
Buna göre %56’lık klor ile şoklamada;
1ppm klor için 100.000 lt havuza 0,1x1,785=0,1785 yani 100 ton havuza 180 gr klor atılır
5 ppm klor için 100.000 lt havuza 180x5= 100 toz havuza 900 gr klor atılması gerekmektedir
BAĞLI KLOR ŞOKLAMASI için bağlı klor miktarının on misli ppm klorla şoklama yapılır.Diğer sebeplerden yapılacak şok lamalar için 3-5 ppm arası yeterlidir
Havuz kloru Ölçümü
Havuz suyunda klor ölçümü yaparken öncelikle Serbest Klor, Bağlı Klor ve Toplam Klor ölçümlemelerinin neler olduğunu öğrenmemiz gerekir.
Serbest Klor ;
Havuz suyu içinde bakteri ile reaksiyona girmemiş, havuz suyuna girebilecek bakteriyi yok etmek için bekleyen klora , serbest klor denir.
Havuz suyunda 1-3 ppm aralığında serbest klor bulunması gerekir.
Serbest klor DPD1 hapı ile ölçülür. Test kiti içinde klor ölçüm gözüne atılarak eritilen DPD1 hapı klor ölçüm gözünde koyu pembe bir renk oluşmasına sebep olur.
Bağlı Klor ;
Havuz suyu içinde bakteri ile reaksiyona girmiş ama bakteriyi parçalayamayıp kloramin basamağındaki klor miktarına denir.
Havuz suyunda kabul edilebilir max. bağlı klor miktarı 0.2 ppm dir. Bunun üzerindeki bir oranda mutlaka klor şoklaması yapılması gerekir.
Bağlı klor miktarı = Toplam Klor - Serbest klor 'dir.
Bağlı Klor;
Kuvvetli, tahriş edici klor kokusuna,
Göz yanması ve tahrişine
Klorun dezenfektan etkisinde azalmaya sebep olur.
Bağlı Klor Oluşumu
Suya Amonyak ( NH3)
•Ham sudan
•Yüzücülerin terlemesinden (yoğun kullanım)
•İdrardan
•Bakterilerin kimyasal yapısından
•Yosunların kimyasal yapısından
vs.giriş yapmaktadır.Serbest klor, bakterileri öldürmek ve NH3’ü oksitlemek için amonyak ile reaksiyona girer ve bağlı klor oluşur.Basit olarak Bağlı Klor ÖLÜ BAKTERİ olarak tanımlanabilir.
Toplam Klor ;
Havuz suyunda serbest klor ile birlikte bağlı klor oranının toplamına denir.
Toplam klor miktarı ölçümü, DPD1 ile yapılan Serbest Klor ölçümünden sonra klor ölçüm gözündeki aynı suyun içine DPD3 hapı atılarak yapılan ölçüm değeridir.
Eğer suda Bağlı klor yok ise DPD3 ile yapılan ölçüm ile DPD1 ile yapılan ölçüm aynı sonucu verecektir.
Sıvılı test kitlerinde kullanılan sıvı rejantı OrtoTolidin maddesidir. Bu rejant direkt olarak havuz suyundaki Toplam Klor miktarını göstermektedir. Oysa bizim için önemli olan havuza gelecek bakteriyle savaşacak Serbest Klor miktarı ve her türlü iritasyona sebep olan bağlı Klor miktarlarının bilinmesidir. OrtoTolidin ile yapılan Toplam Klor miktarının ölçülmesi, bizi havuzda yüksek klor var zannı ile yanıltabilir. Klor ölçümü için DPD1 ve DPD3 rejantları kullanılarak yapılacak ölçümler, sağlığımız için çok önemlidir.
Bağlı klor = DPD3 - DPD1 ( Bu oran 0.2 ppm'i geçmemelidir. Aksi halde klor şoklaması yapılması gerekir.)
KLOR ŞOKLAMASI NASIL YAPILIR
ŞOKLAMA
Havuz suyuna aşağıda belirtilen durumlarda klor şoklaması yapılır.
1.Havuza ilk kez su doldurulduğunda
2.Havuza yüklü miktarda su eklendiğinde
3.Havuz suyu kötüleşmişse
a. Yosun oluşumu
b.Bulanık su
c.Kahverengi (demir içerikli) su
d.Siyah-kahve renk ( mangan içerikli) su
4.Bağlı klor miktarı 0,2 mg/lt oranını aşmışsa havuz suyuna şoklama yapılır.
5.Şok klorlamada klor değeri normale dönene kadar havuz kullanılmamalıdır.(en az 12 saat)
Şoklama günlük havuz ihtiyacının en az 4 katı dozajda uygulanır. Stabilizatörlü klor kullanılan havuzlarda stabilizatör seviyesinin artmaması için stabilizatörsüz klorla ( kalsiyum hipoklorit veya sıvı klor)) şoklama yapılır.
Havuza klor şoklaması yapılmadan önce pH 'ın 7.0 ile 7.4 aralığında olması gereklidir. Bundan dolayı önce pH ayarlanmalı sonra klor şoklaması yapılmalıdır.
Klor şoklamasında kullanılacak klorun muhteviyatının bir önemi yoktur. Önemli olan pH'ı ayarlanmış havuz suyuna günlük kullanılması gereken klorun en az 4 katının verilmesidir.
Klor şoklaması yapılırken belirlenecek şok klor miktarının hesaplanmasında kullanılan bir diğer metot ise Bağlı klor miktarının 10 katı olarak hesaplama yapmaktır.
Örnek ;
100 tonluk bir havuzda, Serbest Klor: 0.6 ppm ( DPD 1 ile) , Toplam klor : 1.0 ppm (DPD 3 ile) olarak ölçüldüğüne göre , bu havuz yapılacak klor şoklamasındaki klor miktarını tespit edelim.
Bağlı klor = Toplam Klor – Serbest Klor = 1.0 – 0.6 = 0.4 ppm bağlı klor vardır.
Şok Klor = 10 * Bağlı Klor = 10 * 0.4 ppm = 4 mg/lt (ppm) olmalıdır.